Hamsi Balığı

Hamsi balığı, engraulidae familyasına ait olan bir balık türü olduğu bilinmektedir. Hamsi balığı Karadeniz kıyılarında ve Marmara kıyılarında yaşam alanı bulmaktadır. Hamsi balığı bu bölgelerde insan yaşamıyla birleşen ve burada yaşayan insanların genelinin geçim kaynağı olan bir balıktır. Bu bölgelerde yaşayan insanlar balıkçılığa merak saldığı için hamsi balığı avı ve bu sayede balıkları satarak para kazanmaları bilinen hususlardan olmaktadır. Hamsi balığısürüler halinde yaşar ve 20 santime kadar büyüme gerçekleştirir. Ocak ayı ve mart ayı arasında beslenmek için sahillere yaklaşır, bu sayede balıkçılık yapan kişilere bol av verir. Hamsi balığı sabah vakitlerinde 30-40 metre derinliklerde, gece vakitleri ise yüzeye yakınlarda dolaşmaktadır. Hamsi balığı 1 yaşından itibaren olgunluğa erişim gösterir. Bu balık 180-200 derece sularda, 20-60 metre derinliklerde ve az tuzlu sularda üreme göstererek yaklaşık olarak kırk bin yumurta oluşturur. Bu balığın eti oldukça lezzetlidir. Balık lezzetli olduğu kadar çeşitli tüketim yönleriyle ekonomik değeri yüksek olan bir balık türü olmaktadır. Aşırı derecede avlanmasında eko sistem dengesi bozulur ve bundan dolayı bu balığın yetişme alanı ve üreme alanı daralır.

Hamsi balığı, vücut şekli itibariyle vücut iğ şeklinde hafif yassılaşmış olup yanlarda yuvarlak bir şekilde yapı oluşturmaktadır. Bu balıkta alt dudak belirgin değildir ve hatta yoktur. Balığın üst çenesi ise uzundur. Hamsi balığının sırt rengi koyu mavi siyahımsı bir renk olarak belirginleşir, alt tarafı açık renkli olmaktadır. Balığın yan tarafları parlak bir renge sahiptir. Ortalama olarak 40.000 yumurta oluştururlar, ömürleri 4-5 yıl kadar olmaktadır. Hamsi Karadeniz hamsisi Azak ve Karadeniz olmak üzere iki türe ayrılmaktadır. Azak türünde hamsisinin burnu daha küt olarak belirir. Azak Denizinde üreyerek kışlamak üzere güneye sonra Orta Karadeniz ve Doğu Karadeniz bölgesine ilerleme gösterirler. Nisan ayı sonundaysa kuzeye doğru göç ederler. Karadeniz hamsisi ise Kuzeybatı Karadeniz'de üreme gerçekleştirir, kışlamak amacıyla Kasım ayından Şubat ayına kadar Trakya kıyılarına doğru ve Marmara kıyılarına doğru göç gerçekleştirirler. Nisan ayındaysa yumurtlamak için Karadeniz bölgesine ilerleme gösterirler.

Hamsi balığı, sadece Karadeniz bölgesinde olmamakla birlikte Marmara bölgesinde de çıkan daha küçük olan ve göç gerçekleştirmeyen bir hamsi türü de vardır. Aynı tür hamsi balığı Kuzey Ege bölgesinde de bulunur. Bu hamsinin sırt rengi daha açık bir renkte belirmektedir. Hamsi özellikle Karadeniz yöremizin temel gıdası ve temel protein kaynağı olarak bilinmektedir. Bu balığın fiyatının uygun olmasından dolayı oldukça geniş kitleler tarafından tüketilmesi için farklı bölgeleri avlandıktan sonra dağıtımı yapılır. Hamsinin hemen hemen her türlü yemeği yapılmaktadır. Hamsi balığından ızgara, hamsi balığı tavası, fırında hamsi balığı, hamsi balığı kâğıt kebabı, hamsi balığı buğulama, hamsi balığı pilaki, hamsi balığı yahni gibi farklı yemekleri yapılır. Bu balık siyah etli balık olmasına rağmen buğulamaya son derece uygun olmaktadır. Yaz aylarında yağsız olduğu için ızgara yerine tava ya da buğulaması daha fazla tercih edilir. Kış aylarında yakalanan hamsi tuzlanarak saklanır. Buna ançovi denilmektedir. Hamsi balığı ayrıca balık yağı ve balık unu üretiminde de kullanılır.