Çarpan Balığı

Çarpan balığı, scorpaenidae familyasına ait olan bir balık türü olarak bilinmektedir. Çarpan balıklarının iki türü denizlerimizin sahil bölgelerinde yaşam alanı bulmaktadır. Çarpan balığının bilimsel olarak bilinen adı scorpaena scrofa olmaktadır. Çarpan balıklarının ortalama boyları 20 santimetre olmaktadır. Çarpan balıklarının 30 santim boya kadar olanlarına da rastlanmaktadır. Scorpaena ustulata bilimsel ismiyle tanımlanan küçük çarpan balıklarının boyları 15 santimi geçmemektedir. Çarpan balığı dünya üzerindeki ılık denizlerde 300 adete yakın türü bulunmaktadır. Bunun yanı sıra bu familya da dünyanın en zehirli olan balıkları da bulunur. Bunlar arasında çevresine renkleri ve yapısı itibariyle en iyi uyum sağlayan ve görülmesi oldukça zor olan taş balığı da bu familyanın üyesidir. Çarpan balığı, trakonya balığı ve varsam balığı kadar kuvvetli zehre sahip olmasa da bu balık dikenleri üzerinde zehir taşıyan balıklar arasında görülmektedir.

Çarpan balığı, bütün vücudu dikenlerle kaplı bir balıktır. İlk sırt yüzgeci on bir adet dikeni sahiptir, anüs yüzgeci 3 adet yüzgece, karın yüzgecinde bulunan bir dikende zehirli olarak bilinir. Çarpan balığının gövde yapısı koni biçimindedir. Çarpan balığının büyük iri kafası eğri büğrü bir yapıda olup, aynı şekilde dikenlerle kaplıdır. Çarpan balığı okyanusların dip kısmında yaşayan balıklar arasında olduğu için gözleri yukarı, kafasının üstüne doğru yerleşmiş vaziyettedir. Çarpan balıklarının ağız yapısı oldukça geniş bir yapıdadır ve bu balığın ağzının kenarları aşağı doğru bir eğim oluşturur. Alt çene yapısı üst çene yapısına oranla daha fazla çıkık bir şekildedir ve çenelerinde kesici dişler bulunmaz. Bu balık oldukça tembel bir yapıda, hareketsiz ve devamlı dipte yaşayan bir balık olmasına karşın bütün yüzgeçleri oldukça gelişmiş bir vaziyettedir. Çarpan balığı taşlık alanları, kayalık alanları ve mağara oluşturan alanlarda yaşamayı çok sever. Çarpan balıkları ülkemizde bütün denizlerde kolaylıkla yaşam alanı bulur ve yaşamını rahatça sürdürür. Bu balık kış aylarında derin sulara çekilir, ilkbahar aylarından itibaren kıyı sularına doğru sokulur. Ağustos ile eylül aylarında taşlık olan kısımlarda çok fazla görülür.

Çarpan balığı derisi çok sert olan, üstü koyu kahverengi, yanları alaca kahverengi ve kırmızı renkte, karın bölgesi turuncu ve beyaz renktedir. Çarpan balığının pulları deriye iyice yapışıktır. Rengini yaşadığı ortama göre değiştiren çarpan balıkları besin kaynağı olarak küçük balıklar, deniz kurtları, balık yavrularıyla beslenmektedir. Çarpan balıkları yaz aylarında üreme gerçekleştirir ve dişi çarpan balığı 3.000 adete yakın yumurta döker. Yumurtalar kuytu bölgelere bırakıldığı için yaşama şansları oldukça yüksektir. Çarpan balıklarının dikenleri zehirli olan ve vuran balıklardan olduğu için oltaya takıldığı vakit ya da ağdan alınırken dikkatli bir şekilde alınması gerekir. Çarpan balığı kolayca ölmediğinden dolayı çavalya içerisinde hareketsiz bir şekilde yatmasına aldanmamak gerekir. Dikkatsiz bir şekilde davranıldığında çarpan balığının zehirli iğnesine maruz kalınarak zarar görülür. Bu zararın giderilmesinde ise iğnenin battığı yere amonyak sürülmelidir. Bu işlem yapılmazsa kısa zamanda iğne yeri şişme gerçekleştirir, o bölgede his kaybı oluşur ve uzun süre ağrı oluşturur. Çarpan balığı ağzından iğneyi çıkarmak ya da canlı yem olarak kullanılmak üzere iğne takmak için sağ ya da sol elin işaret ve baş parmaklarıyla ağzından tutulmalıdır. Çarpan balığı, sinarit avında dip oltası takımında canlı olarak kullanılan en uygun yemlerden olmaktadır. Balığın iğneye takılı olduğu halde çabuk ölmemesi ve hareketli olması, kırmızıya çalan rengi sinarit balığını kıskandırır ve oltaya takılmasını sağlar. Çarpan balığı eti beyaz ve çok lezzetlidir.